Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

Μεσοχειμωνιάτικες καταμετρήσεις παρυδάτιων πτηνών στην Κεφαλονιά

Ημ. 2/2/2014

Με επιτυχία ολοκλήρωσε ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου τις Μεσoχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις Υδρόβιων Πουλιών στον υγρότοπο Λιβαδίου, στο Κόλπο Αργοστολίου και στη λιμνοθάλασσα του Κουτάβου στην Κεφαλονιά για το 2014. Οι Μεσοχειμωνιάτικες Καταμετρήσεις πραγματοποιούνται κάθε χρόνο από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και αποτελούν μέρος ενός Παγκόσμιου Προγράμματος της Διεθνούς Οργάνωσης Υγροτόπων (Wetlands International). Οι καταμετρήσεις αυτές είναι το μακροβιότερο πρόγραμμα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας. Οι καταγραφές εστιάζονται κυρίως στα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών, χωρίς να εξαιρούνται βέβαια και κάποια άλλα είδη, όπως κάποια αρπακτικά ή θαλασσοπούλια.

imageΕικόνα 1. Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου συνέβαλε αποφασιστικά στην απογραφή των παρυδάτιων πτηνών της Κεφαλονιάς.

Έτσι κάθε χρόνο σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο, την δεύτερη και την τρίτη εβδομάδα του Ιανουαρίου καταμετρώνται γύρω στα 30 με 40 εκατομμύρια υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Οι στόχοι της πολύ σημαντικής αυτής απογραφής είναι οι εξής:

  • Να παρακολουθεί το μέγεθος και τις τάσεις των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών και να καταγράφει τις αλλαγές στην γεωγραφική κατανομή τους.
  • Να προσδιορίζει τους υγροτόπους διεθνούς σημασίας για τα υδρόβια και παρυδάτια είδη πουλιών,  τους οποίους  χρησιμοποιούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
  • Να παρέχει πληροφορίες για να βοηθήσει στην προστασία και στη σωστή διαχείριση των πληθυσμών των υδρόβιων και παρυδάτιων πουλιών, αλλά και των υγροτόπων μέσω των διεθνών συμβάσεων, της εθνικής νομοθεσίας των διαφόρων κρατών και άλλων μέσων.

Στην περιοχή της Κεφαλονιάς οι καταμετρήσεις διήρκησαν από τις 11 έως και τις 18 Ιανουαρίου 2014, ξεκινώντας από την περιοχή του υγρότοπου Λιβάδι Ληξουρίου και καταλήγοντας στη λιμνοθάλασσα του Κουτάβου. Το προσωπικό του Φορέα Διαχείρισης κατέγραψε είδη όπως: κιρκίρια, χουλαρόπαπιες, πρασινοκέφαλες πάπιες, καλαμόκιρκοι, λευκοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, κορμοράνοι, νανοβουτηχτάρια, σκούφοβουτηχτάρια, αλκυόνες, ακτίτες, κύκνοι, φαλαρίδες, νερόκοτες, γερακίνες, καστανοκέφαλοι γλάροι και ασημόγλαροι.

imageΕικόνα 2. Τον υψηλότερο αριθμό ειδών ορνιθοπανίδας εμφάνισε ο υγρότοπος Λιβαδίου στο Ληξούρι με 17 διαφορετικά είδη.

Για άλλη μια φορά μέσα από τις καταμετρήσεις αυτές διαπιστώσαμε τον τεράστιο πλούτο της ορνιθοπανίδας, και γενικότερα της μεγάλης βιοποικιλότητας της Κεφαλονιάς, και αυτό μας καθιστά όλους υπεύθυνους για την διατήρηση και την παράδοση του πλούτου αυτού στις επόμενες γενιές.

Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2013

Η μαύρη Πεύκη της Κεφαλονιάς

Η μαύρη πεύκη ή μαυρόπευκο (επιστημονική ονομασία Pinus nigra) είναι ένα ψηλό δέντρο που φτάνει σε ύψος και τα 45 μέτρα. Τα κουκουνάρια του είναι μικρά και οι βελόνες του μετρίου μεγέθους.Η μαύρη πεύκη αναπτύσσεται στην Ελλάδα σε ορεινά και ημιορεινά εδάφη, με υψόμετρο από 400 μέχρι 1800 μέτρα, σε ασβεστολιθικά και οφιολιθικά πετρώματα με αυξημένη υγρασία. Βρίσκεται σε δάση στην οροσειρά της Πίνδου, στα βουνά της Μακεδονίας, στην Πελοπόννησο, ενώ λίγα υπάρχουν και στα βουνά της Κρήτης και στα νησιά του βόρειοανατολικού Αιγαίου Λέσβο, Θάσο και Σάμο. To 2011 έγινε μία δημοσίευση από τους Efthymiatou-Katsouni & Phitos (2011) για την ύπαρξη πέντε ατόμων του είδους μέσα στον Εθνικό Δρυμό Αίνου. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την απαρχή μιας ερευνητικής προσπάθειας του προσωπικού της Δράσης Επόπτευσης/Φύλαξης του Φορέα Διαχείρισης για την ανακάλυψη και άλλων ατόμων του είδους. Αρχικά το 2012, έγινε καταγραφή άλλων δέκα ατόμων του είδους κοντά στα αρχικά πέντε άτομα και το 2013 σε πλαγιά κάτω από το κεντρικό οδικό δίκτυο του Εθνικού Δρυμού Αίνου βρέθηκαν άλλα 54 άτομα. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένδειξη ότι το είδος είναι αυτοφυές στην Κεφαλονιά. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι η μαύρη πεύκη δημιουργεί μικτές συστάδες με την κεφαλληνιακή Ελάτη (Abies cephalonica) στην Ηπειρωτική Ελλάδα και το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και στο ελατοδάσος του Αίνου. Παρόλες τις ενδέιξεις θα πρεπει να ακολουθήσει περαιτέρω έμπεριστατωμένη έρευνα για την απόδειξη ότι το είδος είναι αυτοφυές στην περιοχή. Από τη μελέτη των μορφομετρικών χαρακτηριστικών των δασικών αυτών δέντρων προέκυψε ότι το μέσο ύψος είναι 17 m με μέγιστη τιμή τα 23 m. Η μέση στηθιαία διάμετρος είναι 23 cm με μέγιστη τα 36 cm. Η ύπαρξη τόσο μικρής μέσης στηθιαίας διαμέτρου στο πληθυσμό δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα άτομα του πληθυσμού δέχονται ισχυρό ανταγωνισμό από τα γύρω άτομα κεφαλληνιακής Ελάτης και δημιουργούν μικρούς σε διάμετρο ευθυτενείς κορμούς προς αναζήτηση του ηλιακού φωτός (φωτόφιλο είδος). Η σχετική ανακοίνωση της ερευνητικής προσπάθειας έγινε στο πρόσφατο 16ο Πανελλήνιο Δασολογικό Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη με προφορική παρουσίαση. Η προσπάθεια αυτή θα συνεχιστεί και θα ακολουθήσουν και άλλες ανακοινώσεις σχετικά με την εξάπλωση του είδους στο νησί. Στην παραπάνω εικόνα, δίνεται μία χαρακτηριστική φωτογραφία ενός ατόμου από το πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Αίνου και στην παρακάτω ο χάρτης εξάπλωσης του είδους.
Εικόνα. Εξάπλωση των ατόμων μαύρης Πεύκης στον Εθνικό Δρυμό Αίνου.